![safapatogh.ir safapatogh.ir/](http://www.beytoote.com/images/stories/religious/re748.jpg)
سختترين مرحله حسابرسى در قيامت
- مجموعه: اصول و فروع دين
سختترين مرحله حسابرسى در قيامت
رجب و شعبان ماه استغفار و بندگي است و فرصتي است تا با انديشيدن درباره گذشته، آينده خود را بسازيم. همچنين توجه به حقوق ديگران و رعايت آنچه حقالناس ناميده ميشود، از مهمترين اموري است که در اين ماه شريف بايد نسبت به آن اهتمام داشت.
حق الناس
سختترين مراحل حساب، رسيدگى به مظالم عباد و حقوق مردم نسبت به يکديگر است. انسانها با هم زندگى مىکنند و نسبت به همديگر حقوقى دارند. رعايت حقوق يک وظيفه الهى است که انبياي الهي درباره آن تأکيد داشتهاند و در قيامت بازخواست خواهند شد.
حق الناس در قيامت
در باب حقوق مردم رواياتى وارد شده است كه به عنوان باب «حبس الحقوق» است. در قيامت، كاسب را مىآورند، مىگويند: شما اين فرد را براى كار استخدام كردى، كار كرده است، اما مزد او را ندادى. در محشر بمان تا مزد او را بدهى.
امام رضا عليه السلام مىفرمايد:
كسى كه براى شما كار مىكند، هنوز عرق پيشانىاش خشك نشده است، مزد او را بدهيد. مگر اين كه خودش بخواهد پول او پيش شما امانت بماند.
اگر كسى مزد كارگرش را ندهد، روز قيامت او را در دادگاه نگه مىدارند، مىگويند: مزد او را بده. كار فرما نمىتواند به خدا بگويد: ما كه نداريم، تو مزد او را بده. خدا مىگويد: مگر او براى من كار كرده است كه من مزد او را بدهم؟ كار مادى بوده، كه براى تو كرده است. خدا از حبس حق كارگر متنفر است، آن وقت خودش حق شما خوبان را ضايع كند؟
آيه مىفرمايد: «إِنَّا لَانُضِيعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلًا» كار خوب را بايد به من تحويل دهيد، تا ضايع نشود.
مختصري از انواع حق الناس در زندگي ها
به طور کوتاه به برخى از آنها اشاره مىکنم: هر يک از زن و شوهر، پدر و مادر و فرزندان، خويشان و نزديکان، همسايگان و شهروندان، جوانان و سالخوردگان، معلمان و دانشجويان، ثروتمندان و تهىدستان، کارگزاران و زيردستان، همکيشان و هموطنان و... نسبت به يکديگر وظايف و حقوقى دارند که رعايت آنها يک وظيفه وجدانى، اجتماعى و شرعى است و تضييع آنها، گناه و جرم به شمار ميرود که در قيامت مورد بازخواست قرار خواهد گرفت.
شخصى از امام باقر يا صادق ـ عليهالسلام ـ روايت کرده که فرمود: بدهکار را در قيامت حاضر ميکنند. در حالى که شديداً وحشت زده و نگران است، اگر حسناتى دارد از او ميگيرند و به طلبکارش ميدهند و اگر حسناتى نداشت از گناهان طلبکار ميگيرند و به بدهکار مىدهند
امکان دارد خداى متعال در قيامت از حقوق تضيع شده خودش صرف نظر کند، ولى از حقوق تضيع شده بندگان نسبت به يکديگر صرف نظر نخواهد کرد؛ مگر اينکه خودشان رضايت دهند و از دادخواهى صرف نظر کنند.
قيامت
انواع ظلم
اميرالم?منين ـ عليهالسلام ـ فرمود: ظلم سه گونه است: نخست ظلمى که بخشيده نخواهد شد. دوم ظلمى که بدون دادستانى رها نميشود. سوم ظلمى که بخشيده خواهد شد. ظلمى که بخشيده نخواهد شد، عبارت است از شرک به خدا.
قرآن ميفرمايد: «إِنَّ اللّهَ لا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَکَ بِـهِ»؛ اما ظلمى که بخشيده ميشود، ستم کوچکى است که هر انسانى نسبت به خودش روا داشته است، اما ظلمى که بدون حساب رها نميشود، عبارت است از ظلم بندگان نسبت به يکديگر که قصاص در آنجا بسيار دشوار خواهد بود و سختى آن در حد زخم کارد و زدن تازيانه نيست، بلکه بسيار سختتر است.
رسول خدا ـ صلى الله عليه و آله ـ فرمود: «هر کس از قصاص ميترسد، از ستم به مردم خوددارى کند.»
مشکل حسابرسى به حق الناس در قيامت اين است که در آنجا چيزى ندارد تا به طلبکاران بدهند؛ مثلاً کسى که اموال مردم را در دنيا غصب کرده يا نفقه زن و فرزندانش را نداده يا شخصى را کشته و ديهاش را نپرداخته يا ضربهاى به مظلومى زده و ديهاش را نداده يا زيان مالى به کسى زده و جبرانش نکرده يا از کسى غيبت کرده يا به او توهين و هتک حرمت کرده و راضياش نساخته است، در قيامت و به هنگام دادرسى چيزى ندارد تا به طلبکاران بپردازد.
امکان دارد خداى متعال در قيامت از حقوق تضيع شده خودش صرف نظر کند، ولى از حقوق تضيع شده بندگان نسبت به يکديگر صرف نظر نخواهد کرد؛ مگر اينکه خودشان رضايت دهند و از دادخواهى صرف نظر کنند
راهکار رفع عذاب
حل اين مشکل به يکى از دو وجه امکان دارد: وجه نخست اينکه به مقدار طلب بستانکار از حسنات بدهکار برداشته و به طلبکار داده ميشود. وجه دوم آنکه اگر حسناتى نداشت به همان مقدار از گناهان شاکى برداشته و در نامه عمل بدهکار ثبت ميشود.
شخصى از امام باقر يا صادق ـ عليهالسلام ـ روايت کرده که فرمود: بدهکار را در قيامت حاضر ميکنند. در حالى که شديداً وحشت زده و نگران است، اگر حسناتى دارد از او ميگيرند و به طلبکارش ميدهند و اگر حسناتى نداشت از گناهان طلبکار ميگيرند و به بدهکار مىدهند.
رسول خدا ـ صلى الله عليه و آله ـ فرمود: «شخصى را در قيامت براى حساب در محضر خداى متعال حاضر مىسازند و نامه اعمالش را به دستش مىدهند، وقتى در آن نگاه مىکند حسناتش را در آن نميبيند.
ميگويد: خدايا! اين نامه عمل من نيست، چون عملهاى صالح خود را در آن نمىيابم. در پاسخ گفته ميشود: پروردگارت اشتباه و فراموشى ندارد. حسنات تو به واسطه غيبتى که از مردم کردهاى به آنان داده شده است.
سپس شخص ديگرى را براى حساب حاضر ميسازند و نامه عملش را به دستش ميدهند. هنگامى که در آن مينگرد، عبادتهاى فراوانى در آن ميبيند که آنها را انجام نداده است،
ميگويد: خدايا! اين نامه عمل من نيست، چون بعضى کارهايى که انجام ندادهام در آن ثبت شده است. در پاسخ گفته ميشود: چون فلان کس از تو غيبت کرده بود، در عوض حسنات او را به نامه عمل تو منتقل کرديم».
بيانات علامه اميني