رابطه محکم نماز شب و افزايش روزي

رابطه محکم نماز شب و افزايش روزي

مجموعه: متفرقه ديني

  انسان در اين دنيا همواره با حوادث تلخ وشيريني دست و پنجه نرم مي کند که هريک به نوبه خود مي تواند فراز و نشيب هاي فراواني را در جاده ي زندگي پيش روي او قرار دهد.

در اين ميان آنچه نمي توان ناديده گرفت آن است که آدمي  با توجّه به ساختاري  که دارد در برخورد با اين حوادث به تنهايي نمي تواند آرامش و ثبات  روحي  خود را حفظ نمايد، و لذا ما مي بينيم که بسياري از انسان ها در پيچ و خم زندگي،  خود را آسيب پذير نشان داده و پس از مدتي ضربه هاي بسيار سنگين و طاقت فرسايي را از نظر رواني متحمل مي شوند،که اين امر به قدري  واضح و روشن است که هر گاه به نواي دل آنها گوش جان فرا دهيم، خستگي روحي و فرسودگي باطني را به خوبي در وجودشان احساس خواهيم کرد.

خالق بي همتا که بر اوضاع جهان هستي و موجودات آن تسلّط و اشراف کامل دارد از اين موضوع با خبر بوده و به منظور حل مشکل، نسخه اي شفابخش را به او تجويز نموده، تا در سايه ي عمل به آن بتواند به طور معجزه آسا دردهاي روحي و باطني خود را درمان کند، و از اين طريق يک زندگي شيرين و لذّت بخشي را در اين دنيا تجربه نمايد.

آن نسخه شفابخش که همچون آبي بر آتش، مي تواند شعله هاي آتش درون را خاموش نمايد، عمل بسيار ارزشمند تهجّد و شب زنده داري است.

يگانه معبود حقيقي عالم در کلام زيبا و نوراني خويش خطاب به رسول گرامي اسلام مي فرمايد: «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى‏ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُوداً»:1

و پاسى از شب را بيدار باش و تهجّد و عبادت كن، و اين وظيفه‏اى افزون براى توست، باشد كه پروردگارت تو را به مقامى محمود و پسنديده برانگيزد.

آنچه در توضيح سخن گهربار خالق متعال مي توان گفت آن است که: اگر چه خطاب اين آيه متوجّه ي پيامبر گرامي اسلام(صلي الله عليه وآله) است اما اين امر بدين معنا نيست که نماز شب يک عمل اختصاصي براي شخص پيامبر عزيز اسلام است، به گونه اي که سايرين نسبت به اين عمل نوراني دستور و سفارشي نداشته باشند، زيرا مطابق آيات ديگر قرآن کريم و نيز روايات معتبر، شب زنده داري و خواندن نماز شب يکي از صفات نيکو و مثبت م?منين حقيقي به حساب آمده است، که اين خود بيانگر ترغيب و تشويق عمومي است تا همگان با ذوق و شوق نسبت به اين کردار شايسته اهتمام ورزيده و از تعلّل و سستي در اين باره به طور جدّ پرهيز کنند.

به عنوان  نمونه در سوره ي مبارکه فرقان وقتي سخن از بندگان خاص خداوند به ميان مي آيد خالق متعال شب زنده داري و نماز شب را يکي از ويژگي هاي آنها برشمرده و در اين  باره مي فرمايد: «وَ الَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّداً وَ قِياماً »2:

آنها كسانى هستند كه شبانگاه براى پروردگارشان سجده و قيام مى‏كنند.

از ميان روايات نيز مي توان به اين روايت اشاره نمود که در آن پيامبر گرامي اسلام (صلي الله عليه وآله) مي فرمايد: «خيركم من اطاب الكلام و اطعم الطعام و صلى بالليل و الناس نيام»3:

بهترين شما كسانى هستند كه در سخن گفتن م?دبند، گرسنگان را سير مى‏كنند، و در شب در آن هنگام كه مردم خوابند نماز مى‏خوانند.

يا در روايت ديگري امام صادق (عليه السلام) در يک کلام زيبا و دلنشين مي فرمايد: «ثلاثة هن فخر الم?من و زينة فى الدنيا و الآخرة، الصلاة فى آخر الليل و يأسه مما فى ايدى الناس و ولاية الامام من آل محمد»4:

سه چيز است كه افتخار م?من و زينت او در دنيا و آخرت است: نماز در آخر شب، و بى اعتنايى به آنچه در دست مردم است، و ولايت امام از اهل بيت پيامبر «صلي الله عليه وآله» .

بنابراين شب زنده داري و نماز شب يکي از برترين اعمال نيک و شايسته است که همگان نسبت به آن ترغيب و تشويق شده اند، حال که چنين است همه بايد بکوشيم که سفارش الهي را نصب العين خود نموده و با تأسي به انبياي الهي و بالأخص رسول گرامي اسلام (صلي الله عليه وآله) و خاندان پاک و مطهّر ايشان کمر همّت را محکم کنيم، و با پشت پا زدن به سستي و تنبلي، سحرگاهان دل و جان از بستر گرم و نرم بريده، و به جاي سر به بالش گذاشتن، سر بر مهر بندگي نهاده، و پاسي از شب را به محفل اُنس و دلدادگي به خالق هستي _ که معشوق حقيقي ما به شمار مي آيد- اختصاص دهيم.

نماز شب روزي را زياد مي کند!   
نکته ي بسيار مهم پيرامون نماز شب و شب زنده داري، توجّه به آثار و برکات بسيار سودمندي است که بر اين عمل ارزشمند مترتب مي شود، که هر يک به نوبه ي خود مي تواند ارزشي فوق حدّ تصوّر را براي ما به همرا ه داشته باشد. که ما در ادامه به ذکر يکي از آنها مي پردازيم به اميد آنکه با قلم ناتوان خويش بتوانيم قطره اي از درياي آثار و فوايد بيشمار نماز شب را  در قالب سخن به تصوير بکشيم.

بر اساس روايات معتبر يکي از مهمترين آثار سودمند نماز شب گشايش و وسعتي است که در زمينه ي رزق و روزي براي انسان حاصل مي شود و ما در اينجا به ذکر پاره اي از آنها مي پردازيم.

در روايتي ششمين اختر تابناک آسمان ولايت و امامت امام صادق (عليه السلام) در اين باره فرموده است: «صَلَاةُ اللَّيْلِ تَجْلِبُ الرِّزْق»5:‏

نماز شب روزي را جلب مي کند.
در روايتي ديگر از آن حضرت چنين مي خوانيم که حضرت فرمود: تُدِرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِي الدَّيْن6‏:

  نماز شب روزي انسان را زياد و قرض را ادا مي کند.
پرسش مهمّي که پيرامون کلام زيباي امام صادق (عليه السلام) مطرح مي شود اين است که چگونه نماز شب باعث گشايش و وسعت رزق و روزي مي شود؟! چه ارتباطي ميان نماز شب و گشايش روزي وجود دارد بگونه اي که مي توان بوسيله ي آن دري تازه و نو از رزق و روزي را به روي خود گشوده و از انواع نعمت هاي الهي بهره مند شد؟!

آنچه در پاسخ به اين پرسش مهمّ و اساسي مي توان گفت آن است که: مطابق روايات فراواني که در زمينه ي رزق و روزي وجود دارد، بزرگترين مانع بر سر راه نزول برکات مادي و معنوي از ناحيه ي حضرت حق، ارتکاب گناه و اقدام به کارهاي ناشايست است. اين گناه است که ميان ما و خداوند مهربان فاصله ايجاد نموده، و با افکندن پرده ي ظلمت و تاريکي بر صفحه دل، سدّي بسيار عظيم را بر سر راه خوشبختي و سعادت انسان قرار مي دهد.

بنابراين ارتباط نزديک و تنگاتنگي ميان گناه و کم شدن روزي وجود دارد، حال اگر انسان در اثر غفلت و فراموشي ياد خدا در دام گناه و معصيت گرفتار شد بايد مانع ايجاد شده را از سر راه بردارد تا در نتيجه بتواند مرغ دل را به آسمان رحمت الهي پرواز داده و از سرچشمه ي فيض جوشان خالق هستي کام وجود خود را سيراب نمايد.

در آموزه هاي ديني ما براي برداشتن اين مانع راه هاي بسيار مناسب و کارآمدي وجود دارد که در اين ميان مي توان به نقش مهمّ و تأثيرگذار نماز شب اشاره نمود.

در روايتي امام صادق (عليه السلام) در ذيل اين آيه شريفه «إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ»: همانا نيکي ها بدي ها را از بين مي برد. مي فرمايد: «صَلَاةُ اللَّيْلِ تَذْهَبُ بِذُنُوبِ النَّهَار»7: نماز شب گناهاني را که در روز انجام گرفته است از بين مي برد.‏

با توجّه به فرمايش امام صادق (عليه السلام) مي توان گفت: نماز شب همچون باران رحمت مي تواند لکه هاي تاريک گناه را از مملکت باطن پاک نموده و با اين اقدام معنوي خانه قلب را با عطر پاکي و پيراستگي عطر آگين نمايد.

خالق هستي در کلام نوراني خويش اين حقيقت را به اين صورت  بيان مي کند که:« وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»8:

و اگر مردمى كه در شهرها و آباديها زندگى مي کنند ايمان آورده و تقوا پيشه كنند، بركات آسمان و زمين را بر آنها مى‏گشاييم.
 
کلاس نماز شب را پايين نياوريم!
نکته ي بسيار مهمّ در مورد نماز شب آن است که اگر چه خداوند مهربان بنده ي سحرخيز و شب زنده دار خويش را از رزق و روزي مادي و دنيوي بي نصيب نمي گذارد، اما اين نکته را نبايد ناديده گرفت که، بزرگترين هديه اي که از جانب خداوند به بنده مي رسد، رزق معنوي است. رزقي که به وسيله ي آن، محفل اُنس و دوستي با خالق هستي برقرار شده، و بند بند وجود آدمي را به درياي محبّت الهي پيوند مي زند و درياي بيکراني که کوير جان انسان را از آب زلال خود براحتي  سيراب مي سازد.

بنابراين به نماز شب نبايد صرفاً نگاه مادي داشت، و کلاس آن را در اين حدّ پايين آورد که به وسيله ي آن از خالق متعال، خانه  وسيع، ماشين گرانقيمت، پول هنگفت، و ساير  امور دنيوي را _که همگي در معرض زوال و نابودي است_ مطالبه نماييم، چرا که چنين نگرشي نسبت به نماز شب، يک نگاه سطحي و بچه گانه است، که به هيچ وجه در شأن اين عمل ارزشمند ملکوتي نمي باشد.

در حقيقت کسي که توفيق نماز شب را پيدا کرده، از ناحيه ي خداوند بي همتا بالاترين رزق را دريافت نموده است، رزقي که هيچ يک از امور مادي و دنيوي، توانايي برابري با آن را ندارد، که اگر ما در اين باره به کلمات حضرات معصومين (صلوات الله عليهم اجمعين) مراجعه نماييم به خوبي به اين حقيقت خواهيم رسيد.

ارزش نماز شب به اندازه اي است که عزيز ترين شخصيت عالم وجود رسول گرامي اسلام (صلي الله عليه وآله) به آن اهتمام ويژه داشته و در مقام ارزش گذاري پيرامون نماز شب مي فرمايد: «الرَّكْعَتَانِ فِي جَوْفِ اللَّيْلِ أَحَبُّ إِلَيَّ مِنَ الدُّنْيَا وَ مَا فِيهَا»9:

دو رکعت از نماز شب که در دل شب خوانده مي شود نزد من از دنيا و تمام آنچه در آن است محبوب تر مي باشد.

چنان چه ملاحظه فرموديد: شدّت علاقه ي رسول خدا به نماز شب در حدّي است که اگر تمام دنيا را هم به او بدهند حاضر نمي شود حتي دو رکعت از آن را از دست بدهد.

آن پيامبر رحمت با اينکه مي داند اميرالم?منين علي (عليه السلام) هيچ گاه نماز شبش را ترک نمي کند، اما با اين وجود به دليل اهميت والاي نماز شب در يکي از وصيّت هاي خويش خطاب به اميرالم?منين اين چنين سفارش مي کند که: «و عليك بصلاة الليل، و عليك بصلاة الليل، و عليك بصلاة الليل!»10:

 بر تو باد به نماز شب، بر تو باد به نماز شب بر تو باد به نماز شب!
 
پي نوشت ها:
1- سوره اسرا ،آيه 79
2-سوره فرقان،آيه 64
3-بحار الأنوار ،ج‏71،383،باب 23
4-بحار الأنوار، ج‏84،140، باب 6
5- بحار الأنوار،ج‏84،150، باب 6
6- همان،ص153
7-  همان، ص154
8-سوره اعراف،آيه96
9- همان،ص148  
10- وسائل الشيعة ،ج‏8، ص162    

منبع:tebyan.net