قيافه انسانها در قيامت

قيافه انسانها در قيامت

مجموعه: اصول و فروع دين

عقيده صحيح در مورد معاد آن است که هم روحاني و هم جسماني است . در اين ميان نظرات ديگري نيز وجود دارد . هم چنين در کيفيت معاد جسماني...
 عقيده صحيح در مورد معاد آن است که هم روحاني و هم جسماني است . در اين ميان نظرات ديگري نيز وجود دارد . هم چنين در کيفيت معاد جسماني نيز اختلاف نظر وجود دارد.
مرحوم علامه مجلسى مى‏گويد: معاد جسمانى از امورى است که همه صاحبان اديان در آن اتفاق نظر دارند و از ضروريات دين محسوب مى‏شود و منکران آن از زمره مسلمين خارجند، آيات کريمه قرآن در اين زمينه صراحت دارد و قابل تأويل نيست و اخبار در اين زمينه متواتر است و قابل انکار نمى‏باشد.1
اينان مى‏گويند: درست است که کانون پاداش و کيفر و لذّت و ألم، روح است، ولى ما مي دانيم که روح، بسيارى از لذّت‏ها و آلام را از طريق چسم دريافت مى‏کند. بنابراين، بايد معاد جسمانى باشد همان طور که ظاهر آيات و روايات بر همين امر دلالت دارد آياتى از قبيل:
1-«أَيَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَلَّن نَجْمَعَ عِظَامَهُ بَلَى قَادِرِينَ عَلَى أَن نُّسَوِّيَ بَنَانَهُ»؛ آيا انسان مى‏پندارد که استخوان‏هاى او را جمع نخواهيم کرد، آرى قادريم که حتى خطوط سر انگشتان او را موزون و مرتب کنيم.2
2- بگو همان کسى آن را زنده مى‏کند که نخستين بار آفريد و او به هر مخلوقى آگاه است».3
3- خداوند کسانى که در قبرها هستند را زنده مى‏کند.4
4- در صور دميده مى‏شود پس همه از قبرها به سوى پروردگارش شتابان مى‏روند.5
مراد از جسمانى بودن معاد:
بعضى‏ها جسمانى بودن معاد را به معناى اين مى‏دانند که جسم انسان با همين خصوصيات مادى که براى اين دنيا خلق شده و پيوسته در تحول است در آخرت هم با همين خصوصيات زنده خواهد شد. بدن اخروى عين بدن دنيوى است.
اما جسمانى بودن به اين معنا که قابليت براى بقا و جاودانگى ندارد بدون شک هيچ يک از معتقدان به معاد جسمانى ملتزم نمى‏شوند، جسمى که در دنيا بود با همان وضعيت بر نمى‏گردد، بلکه منظور بازگشت آن به گونه ديگر خواهد بود به طورى که از جهت شباهت عين جسد اول باشد و از جهتى مثل آن است. به طورى که هر کس اين قالب را ببيند بگويد اين، فلانى است، آن فلان شخص ديگر است. به تعبير ديگر مادى بودن در قيامت و آخرت ماديتى خواهد بود که با قوانين مربوط به آن جا سازگار باشد به نحوى که قابليت جاودانگى داشته باشد و فضولات نداشته باشد و موجب خستگى و ملالت نباشد.
آيا انسان مى‏پندارد که استخوان‏هاى او را جمع نخواهيم کرد، آرى قادريم که حتى خطوط سر انگشتان او را موزون و مرتب کنيم».(قيامة آيه 3 و 4)
صدرالمتألهين مي گويد: آن چه در اعتقاد به حشر بدن‏ها از روز قيامت لازم است، آن است که بدن هايى از قبرها برانگيخته مى‏شوند به طورى که اگر کسى تک تک آن‏ها را ببيند، بگويد: اين فلان کس است يا بگويد اين بدن فلان است و آن بدن به همان است.6
علامه تهرانى(ره) مى‏نويسد: جمهور(همه) اهل اسلام و تمام فقهاء و اصحاب حديث قائل شده‏اند که معاد فقط جسمانى است. بنابراين، روح در نزد آنان عبارت است از جسمى که در بن سارى و جارى است همانند آب در گل و روغن در زيتون.
جمهور فلاسفه و پيروان مشايين، قائل شده‏اند که معاد فقط روحانى است؛ يعنى فقط عقلى است، چون بدن و جسم به واسطه انعدام، صورت و عوارض و متعلقاتش منعدم مى‏شود و اعاده معدوم امرى محال است، امّا نفس چون مجرّد است باقى مى‏ماند .
جهنم
بسيارى از اکابر حکما و مشايخ عرفا و جمعى از متکلمين مانند حجة الاسلام غزالى و کعبى و حليمى و راغب اصفهانى و بسيارى از اصحاب اماميه ماند شيخ مفيد و شيخ طوسى و سيد مرتضى و علاّمه حلّى و خواجه نصير الدين طوسى قائل به هر دو قسم از معاد شده اند و محقق سبزوارى هم همين قول را متين و استوار مى‏داند، چون انسان عبارت است از نفس و بدن، به تعبير ديگر، از عقل و نفس ترکيب يافته است، بنابراين، براى بدن کمالى است و براى نفس هم کمالى. و هم چنين اکثر نصارى و تناسخيه نيز به همين قول معتقدند فقط فرق در اين است که محققين از مسلمين و پيروان آنان معتقدند، که ارواح حادث اند و به بدن عود مى‏کند، ولى تناسخيه معتقدند که ارواح قديم اند و هر کدام به جسم خاص حلول مى‏نمايند.
در گفتار کسانى که معتقد به معاد روحانى و جسمانى هستند، نيز اختلاف است که آيا آن چه از بدن در آخرت بازگشت دارد، عين اين بدن است؛ يا مثل آن است؟
ايشان مى‏فرمايد: بر افراد صاحب بصيرت پوشيده نيست که نشئه دوم که نشئه آخر است، شرايط ديگرى دارد. بدنى ثابت و لا يتغير و مناسب با ابديت است.
آيات وارد در قران کريم هم دلالت بر اين دارند که روح به بدنى مثل اين بدن تعلق مى‏گيرد و محشور مى‏شود. از جمله: «عَلَى أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَنُنشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ7 ما در ميان شما مرگ را مقدّر کرديم تا آن که مثل‏هاى شما را تبديل کنيم و شما را در آن چيزهايى که نمى‏دانيد ايجاد نماييم».
آيه ديگر: ما ايشان را آفريديم و بنيان وجودى و کيان آن‏ها استوار نموديم و زمانى که بخواهيم مثل‏هاى آنان را تبديل مى‏نماييم».8
مراد از امثال در اين آيات همان بدن است و به معناى احوال و اطوار است، يعنى ما بدن‏هاى آنان را به احوالات و اطوار مختلف در مى‏آوريم. البته با اطوار عاليه محشور مى‏شود و نه با آن مادّيت و کثافت که در دنيا بود و محتاج به دفع فضولات بود و قابليت بقا نداشت.9
بنابراين انسان در بهشت و جهنم با جسم و روحش خواهد بود، امّا جسمانيتى که با قوانين آن سازگار باشد و از نعمت‏هاى آن جا استفاده خواهد کرد.
و نيازهاى انسان در بهشت هم برآورده مى‏شود، «يُطَافُ عَلَيْهِم بِصِحَافٍ مِّن ذَهَبٍ وَ أَكْوَابٍ و َفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَ أَنتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ».10 در بهشت، شخصى بهشتى هر چه را اراده کند نزدش حاضر مى‏شود.
درباره سنّ اهل قيامت، از روايات معصومان «عليهم السلام» برمي آيد که اهل بهشت همه جوان و زيبايند و در آنجا پيري و فرسودگي راه ندارد.
از اين رو، حضرت رسول اکرم«صلي الله عليه وآله وسلم» فرمودند: «اهل الجنّة جُردٌ مُردٌ کحلٌ لاَيَفْني شبابهم ولا تُبلي ثيابهم؛11 اهل بهشت بدن‏هايشان (تميز) خالي از مو، صورت‏هايشان به شکل جوان که هنوز (مو) نروئيده و زيبا چشم مانند کسي که سرمه به چشم کشيده، مژه‏ها و حدقه چشم بسيار مشکي و سياه است و سفيدي چشم بسيار سفيد. نه جواني آنها فنا مي پذيرد و نه لباسشان مي پوسد.»
پى نوشت‏ها:
1.همان، پاورقى به نقل از بحارالانوار، ج 7، ص 47.
2. قيامت (75) آيه 3 و 4.
3. يس (36) آيه 79.
4. حج (22) آيه 7.
5. يس (36) آيه 51.
6. علامه تهرانى، معادشناسى، ج 6، مجلس 37.
7. واقعه (56) آيه 61.
8. انسان (76) آيه 28.
9. معادشناسى، علامه تهرانى، ج 6، ص 158 تا 166 با تغيير و تصرّف.
10. زخرف (43) آيه 71.2.
11- کنزالعمال، ح 39301.
منبع:javanemrooz.com