تو بي‌نظيري، خودت خبر نداري
- مجموعه: مشاوره خانواده
عزت نفس عبارت از ارزشي مي باشد که از اعتقادات فرد در مورد تمام ويژگي ها و صفاتي که در او وجود دارد نشات مي گيرد. پس عزت نفس هر کس بر اساس ترکيبي از اطلاعات عيني در مورد خودش و ارزشمندي ذهني که براي آن اطلاعات قائل است بنيان نهاده مي شود.
عزت نفس بالا به عنوان يک ديدگاه سالم از خود مورد بررسي مي باشد. ديدگاهي که واقعيت نگر است و کمبود ها و نقطه ضعف ها را مي بيند ولي نه به آن حدي که منجر به انتقاد شديد از خود شود. در واقع کسي که از عزت نفس بالايي برخوردار مي باشد همواره خودش را به شکلي مثبت ارزيابي مي کند و برخورد مناسب و منطقي نسبت به نظريات خود و ديگران دارد. در مقابل، کسي که از عزت نفس پائيني برخوردار است نگرش منفي و نااميدانه دارد و تلاش خود را با اين بينش انجام مي دهد.
شخص مبتلا به عزت نفس پائين انزوا طلب بوده و از ارتباط با ديگران اجتناب مي کند. اکثر روان شناسان برخورداري از عزت نفس را به عنوان هسته مرکزي و اساسي در سازگاري فرد مي دانند.داشتن عزت نفس علاوه بر اين که جزئي از سلامت رواني محسوب مي شود يک جنبه مهم در کارکرد يا کنش کلي فرد است. عزت نفس درجه تصويب، پذيرش، تائيد و ارزشمندي مي باشد که شخص درباره خود يا خويشتن احساس مي کند. اين احساس مي تواند در مقايسه با ديگران يا مستقل باشد. احساس ارزش نسبت به خود همچون خودپنداره يک هسته مرکزي ثابت دارد که همراه با يک سلسله احساس ارزش هاي پيراموني، يک مجموعه را تشکيل مي دهند. هر چه خود ايده با خود يا خويشتن فرد همخواني و نزديکي بيشتر يداشته باشد عزت نفس فرد نيز به همان اند ازه بيشتر و در نهايت فرد متعادل تر و طبيعي تر است.
اگر چه ما در دنيايي زندگي مي کنيم که يکي از اساسي ترين قواعدش تطبيق حاصل کردن است يعني اين که الگوهايي وجود دارند که بايد از آنها پيروي و قوانيني که بايد از آنها اطاعت شود. افراد هميشه سعي دارند که ديگري بشوند ولي سرانجام اين کار سودي نمي تواند داشته باشد. عشق اين امکان را مي دهد تا آن گونه که هستيم مورد پذيرش قرار گيريم و از شکل گرفتن غير از خود دورمان مي کند. در واقع ارزش هر کس در اين واقعيت وجود دارد که او خودش است و ارزش او نيز در اين مطلب نهفته است.
لازم و ضروري است که به ما گفته شود که تا چه اندازه منحصر به فرد هستيم . لازم است از تلاشي که براي ساختن انسان ها به شکلي که دلخواه ماست دست بکشيم و به آنها کمک کنيم که خودشان باشند و خود واقعي را کشف کنند و بدانند که کيستند. در آن صورت نه تنها احساس نزديکي بيشتري با آنها داريم بلکه خود ما نيز از اين تجربه مثبت بهره مي بريم. عزت نفس نيروي قوي است که در درون مان وجود دارد. عزت نفس تجربه اين مطلب است که ما، در خور زندگي و نيازمندي هايش مي باشيم. به تعبيري ديگر اين که عزت نفس اطمينان يافتن به توانمندي خود براي انديشه کردن و چيره شدن بر مشکلات اصلي زندگي است. همين طور اطمينان حاصل کردن به حق مسلم خود براي شاد بودن، احساس ارزشمندي، شايستگي و لذت بردن از ثمره کوشش هايمان در زندگي است. عزت نفس انعکاسي است از نحوه نگرش و ارج گذاردن فرد بر خود خويشتن در بنيادي ترين سطوح تجربه رواني مي باشد.
عوامل پيچيده اي عزت نفس ما را تامين مي کنند. چگونگي رفتار والدين و نقش خودمان در اين موضوع اصلي ترين عوامل به حساب مي آيند. محيط خانواده مي تواند آشکارا اثري جامع بر شايستگي ما به جا بگذارد.والدين مي توانند اعتماد به نفس را بپرورانند و يا موانعي در اين مسير قرار دهند. والديني که به فرزندشان اعتقاد دراند مي توانند آنها را درفضايي مملو از امنيت و آسايش خاطر پرورش دهند.
موانعي که والدين بر سر راه فرزندانشان مي گذراند به شکل ها و شيوه هاي متعددي بروز مي کند، که مي توان به طور خلاصه به انها اشاره کرد:
* دائما فرزند را ملامت و سرزنش کردن
* آشکار سازند که فرزند داراي کفايت نيست
* تحقير و مذمت دائمي فرزند
* ارزش و اعتباري براي افکار فرزند قائل نشدن
* ندادن نقش و مسئوليت به فرزند
* دادن نقش هاي بي اعتبار و گمراه کننده به فرزند
* ايجاد موانع بر سر راه رشد طبيعي فرزند
* برخورد غير واقعي با حقايق آشکار
* تهديد و ترساندن فرزند از راه خشونت هاي فيزيکي
* القاي بي ارزشي و بي لياقت بودن
* تقويت نکردن حس منطق و خودگرايي
* ايجاد شرمندگي و احساس گناه
* حفاظت و حمايت بي اندازه و بي مورد
و.....
اگر به فکر و ارزش خود اعتقادي راستين داشته باشيم و در درون خود احساس امنيت کنيم،جهان در برابر خود گشوده مي بينيم و به مشکلات زندگي جوابي شايسته مي دهيم. هيچ راه حل واحدي براي تمام مشکلات وجود ندارد. نبودن عزت نفس از توانايي ما براي کنش و واکنش کم مي کند.
عزت نفس سالم در طريفه ها و نمونه هاي متعددي از جمله موارد ذيل آشکار مي شود:
* پذيرش انتقاد و حفظ آرامش در زمان آگاهي از اشتباهات
* نمودار بودن طريقه اي در گفتار و حرکات که نشانه زضامندي و لذت در زندگي است.
* آسودگي صادقانه به هنگام سختي ها و پيشرفت ها
* آرامش به هنگام تعريف و تمجيد، مهر و محبت و چيزهايي از اين قبيل
* نشان دادن آسودگي و آرامش در گفته ها و حرکات فردي
* کنجکاوي در کسب عقايد و نگرش تازه، تجربيات جديد و امکانات تازه زندگي
* تهديد کمتر احساس اضطراب و ناامني در هنگام ظاهر شدن و کنترل آنها بدون مشکلي خاص
* توانايي حفظ تعادل و وقار در شرايط استرس زا
* چشماني هوشيار و نافذ
* توانايي لذت بردن از زندگي
* انعطاف در واکنش نسبت به شرايط ناگوار و ستيزه جو
* جرات و جسارت در برابر رفتار با ديگران
* راه رفتني طبيعي بدون غرور و خودپسندي
* چهره و گونه اي طبيعي و هماهنگ با جسم
* صدايي منظم و اداي کلمات با روشني
* ريلکس بدن در اغلب شرايط
چند رهنمود براي افزايش عزت نفس
* همواره در برخورد با ديگران منطقي و ملايم باشيد.
* به نظرات ديگران احترام بگذاريد.
* خود را با ديگران مقايسه کنيد.
* سعي نکنيد نظريات خود را به ديگران تحميل کنيد.
* همواره توانمندي هاي خود را مد نظر داشته باشيد.
* در حد توان خود مسئوليت قبول کنيد.
* تجارب موفقيت آميز را افزايش دهيد.
* سعي کنيد محکم، مستدل و منظبط باشيد.
* سعي کنيد عصباني نشويد.
* مهارت هاي اجتماعي خود را افزايش دهيد.
* با همسر و فرزندان خود صادق باشيد.
* از وابستگي بيش از حد به ديگران بپرهيزيد.
* حد اعتدال را رعايت کنيد.
* نسبت به احساسات و عواطف ديگران بي تفاوت نباشيد.
* تحمل خود را براي مواجه شدن با ناکامي هاي احتمالي افزايش دهيد.
* با ديگران مخصوصا اعضاي خانواده مثل يک دوست صميمي برخورد کنيد.
* در پرورش استعدادهاي بالقوه خود تلاش کنيد.
* ديگران را با القاب نامناسب صدا نزنيد.
* از تمسخر ديگران بپرهيزيد.
* توقعات معقول و درست ديگران را برآورده سازيد.
* احساس ارزشمند بودن را در خود تقويت کنيد.
* به سرگرمي ها و تفريحات مناسب بها دهيد.
* از مشاجرات لفظي با ديگران خودداري کنيد.
* محبت خود را به ديگران خالصانه بروز دهيد.
* در محبت کردن افراط و تفريط نکنيد.
* به ديگران احساسي بدهيد که بدانند دوست داشتني هستند.
منبع:تبيان
http://www.beytoote.com 
کانال خنده و سرگرمی در تلگرام 