تولي و تبري به چه معناست؟

تولي و تبري به چه معناست؟

مجموعه: اصول و فروع دين

تولي به معناي دوست داشتن و تبري به معناي بيزاي جستن و تنفر است. که اين دو از فروع ديني اسلام به شمار مي روند. و هر مسلماني بايد با اهل حق دوستي کند و از اهل باطل بيزاري بجويد. که اوج اين دوستي ها در اهل بيت (عليهم السلام) است و اوج بيزاري جستن، از سران شرک و کفر مي باشد.
درباره تولي مي توان به اين آيات استناد کرد:
«لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى[شوري/23] من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى ‏كنم جز دوست‏داشتن نزديكانم [اهل بيتم‏].»

«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ[حجرات/11] مؤمنان برادر يكديگرند.»
«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ كُونُوا مَعَ الصَّادِقينَ[توبه/119] اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهيزيد، و با صادقان باشيد!»

«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ[توبه/71] مردان و زنان باايمان، ولىّ (و يار و ياور) يكديگرند.»
و درباره تبري آيات فراواني وجود دارد که به چند نمونه آن اشاره مي کنيم:

«لا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكافِرينَ أَوْلِياءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنينَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ في‏ شَيْ‏ءٍ ...[آل عمران/28] افراد باايمان نبايد به جاى مؤمنان، كافران را دوست و سرپرست خود انتخاب كنند و هر كس چنين كند، هيچ رابطه ‏اى با خدا ندارد.»

«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَ النَّصارى‏ أَوْلِياءَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ[مائده/51] اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! يهود و نصارى را ولّى (و دوست و تكيه‏گاه خود،) انتخاب نكنيد! آنها اولياى يكديگرند و كسانى كه از شما با آنان دوستى كنند، از آنها هستند.»

«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَكُمْ وَ إِخْوانَكُمْ أَوْلِياءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإيمانِ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ[توبه/23] اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد! هر گاه پدران و برادران شما، كفر را بر ايمان ترجيح دهند، آنها را ولىّ (و يار و ياور و تكيه‏ گاه) خود قرار ندهيد! و كسانى از شما كه آنان را ولىّ خود قرار دهند، ستمگرند!»

«لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشيرَتَهُمْ[مجادله/22] هيچ قومى را كه ايمان به خدا و روز رستاخيز دارند نمى ‏يابى كه با دشمنان خدا و رسولش دوستى كنند، هر چند پدران يا فرزندان يا برادران يا خويشاوندانشان باشند.»

«قَدْ كانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ في‏ إِبْراهيمَ وَ الَّذينَ مَعَهُ إِذْ قالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآؤُا مِنْكُمْ وَ مِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنا بِكُمْ وَ بَدا بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةُ وَ الْبَغْضاءُ أَبَداً[ممتحنه/4] براى شما سرمشق خوبى در زندگى ابراهيم و كسانى كه با او بودند وجود داشت، در آن هنگامى كه به قوم (مشرك) خود گفتند: «ما از شما و آنچه غير از خدا مى ‏پرستيد بيزاريم ما نسبت به شما كافريم و ميان ما و شما عداوت و دشمنى هميشگى آشكار شده است»

درباره چيستي و چرايي اين دو نيز بايد گفت که: از نظر منطقي اين دو بايد وجود داشته باشند. انساني که نسبت به مساله اي عشق مي ورزد با هم سنخان خود در محبوب دوستي مي کند و از سويي بايد با عوامل آسيب رسان به عشق و علاقه خود، دشمني کند. از همين روست که عشق و محبت انسان، براي او مرز و خط قرمز مي آفريند.

اگر بايد با اولياى الهي دوستى كرد، با دشمنان خدا هم بايد دشمنى كرد. و اگر «دشمنى» با دشمنان خدا نباشد، به تدريج رفته رفته، همان دشمني ها عادي و طبيعي جلوه مي کند و شخص خود در صف دشمنان اولياء الهي در مي آيد. در واقع تبري جستن به مانند سيستم دفاعي بدن است که مانع رشد ميکروب ها مي شود. علاوه بر اينکه مي تواند معيار و محکي جدي براي مدعيان باشد که در ادعاي دوستي و عشق خود، چقدر جدي و صادق هستند.
دقت در احاديث نيز مي تواند اهميت بسيار والاي تولي و تبري را نشان دهد که در اينجا به چند مورد اشاره مي کنيم:

پيغمبر صلى اللَّه عليه و آله روزى پرسشى را در بين اصحابش مطرح كرد و آن اين بود: در ميان دستگيره ‏هاى ايمان كداميك از همه محكمتر است؟ گفتند: خدا و پيغمبرش بهتر مى‏دانند، آنگاه يكى از ايشان گفت: نماز، و ديگرى گفت: زكات، شخصى گفت: روزه، و يكى ديگر از ايشان گفت: حج و عمره، و ديگرى گفت: جهاد، آنگاه پيغمبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمود: همه اينها كه نام برديد، كارهاى با فضيلتى است، ولى پاسخ سؤال من نيست، (بلكه) قوى ‏ترين دستگيره ايمان، دوست داشتن براى خدا و دشمن داشتن براى خداست، و دوست داشتن اولياء خدا، و بيزارى جستن از دشمنان خدا، مى ‏باشد.[1]
همچنين امام رضا (ع) مي فرمايند: کمال دين ولايت ما و برائت از دشمنان ماست.[2]
اما نکته اي که بايد به آن توجه کنيم اين است که تبري جستن از دشمنان الهي، به اين معنا نيست که با تمام مخالفان فکر و انديشه خود بجنگيم. خداي متعال در قرآن صريحا اين مساله را بيان کرده است:

«لا يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطينَ * إِنَّما يَنْهاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذينَ قاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ أَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ وَ ظاهَرُوا عَلى‏ إِخْراجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَ مَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ[ممتحنه/8-9] خدا شما را از نيكى كردن و رعايت عدالت نسبت به كسانى كه در راه دين با شما پيكار نكردند و از خانه و ديارتان بيرون نراندند نهى نمى ‏كند چرا كه خداوند عدالت‏ پيشگان را دوست دارد. تنها شما را از دوستى و رابطه با كسانى نهى مى ‏كند كه در امر دين با شما پيكار كردند و شما را از خانه هايتان بيرون راندند يا به بيرون‏ راندن شما كمك كردند و هر كس با آنان رابطه دوستى داشته باشد ظالم و ستمگر است!»

[1]. معاني الاخبار، ص 398.
[2]. بحار الأنوار، ج‏27، ص58.
منبع:soalcity.ir