من دروغ مي‌گم، تو دروغ نگو!

من دروغ مي‌گم، تو دروغ نگو!

مجموعه: روانشناسي کودکان

تا به حال نشنيده ام که هيچ پدر و مادري بگويد فرزند من دروغ نمي گويد در حقيقت دروغگويي مهارتي است که تمام کودکان آن را مي آموزند و براي دروغگويي آنان دليلي وجود دارد.چه وقت بچه ها دروغ ميگويند ؟

خوب است بدانيد دروغ براي کودک زير 3 سال معنا ندارد، هر چه که به ذهنشان مي رسد و هر چه را که نمي فهمند را به زبان مي آورند. آن ها نمي دانند که حوزه تفکر آن ها خصوصي است و فکر مي کنند والدين مي توانند ذهن آن ها را بخوانند. دروغ، مطلب يا سخني است که با واقعيت همخواني ندارد و معمولا کسي که دروغ مي گويد آگاهانه حقيقت را تحريف مي کند. اما درباره کودک، دروغ گويي را بايد مطابق با سن و دوره رشدي که پشت سر مي گذارد، بررسي کرد. کودک تا قبل از 3 سالگي معني دروغ را نمي داند و بين 3 تا 4 سالگي مي آموزند که بزرگترها آنچه را که آنان در مورد آن فکر مي کنند را درک نمي کنند و نمي توانند راست و دروغ را تمييز دهند و نمي توانند ذهنش را بخوانند. اين بدين معني است که تخيلات برايشان واقعيت دارد و داستانهاي غير ممکن را تعريف مي کنند.

وقتي دچار مشکل مي شوندديگران را سرزنش مي کنند و آنها را مقصر مي دانند بدون آنکه قصد آسيب رساندن به کسي را داشته باشند..

در اين سن قدرت تخيل و تصويرپردازي به اوج خود مي رسد و کودک همزمان با يادگيري مهارت ها و اطلاعات جديد قدرت ذهني خود را بالاتر مي برد. در اين سن داستان پردازي کودک بسيار قوي است و ياد مي گيرد کار بدي را که کرده است گردن يک فرد خيالي بيندازد. او بين واقعيت و خيال، مرزي قرار نمي دهد و در اين مرحله داستانهاي طولاني مي گويند و در مورد آن اغراق مي کنند و اين داستانها چيزهايي هستند که بچه ها دوست دارند واقعيت داشته باشند ؛ لذا گاهي والدين خيال پردازي هاي وي را به اشتباه دروغ نام مي گذارند.

کودکان متناسب با هوش، تخيل و موقعيت هاي محيطي و بنا به واکنش والدين در برخورد با آن ها از حدود 6 سالگي دروغ را مي شناسند و در 9-8 سالگي تفاوت بين واقعيت و دنياي فانتزي را در مي يابند و تا 10 سالگي کاملا بين حقيقت گويي به عنوان يک کار صحيح و دروغ گويي به عنوان يک کار نادرست تفاوت مي گذارند.

دلايل دروغ گويي

با اين که دلايل دروغ گويي در کودکان بسيار متعدد است اما مي توان به بخشي از آن ها اشاره کرد.

** در اولين درجه بهتر است به تمايز قائل نشدن بين واقعيت و تخيل اشاره کنيم زيرا تعداد زيادي از کودکان دروغ نمي گويند بلکه ذهنيات خود را بر زبان مي آورند اما والدين با واکنش عجولانه و اشتباه سعي مي کنند گفته کودک را تصحيح کنند و او را از دروغ گويي برحذر دارند.

**گاهي والدين، دروغ را آموزش مي دهند. به عنوان مثال در حضور او از ويژگي در کودک صحبت مي کنند که فاقد آن است. اگر به کودک اجازه ندهيم در جمع اظهار نظر کند و او را به سکوت وادار کنيم، او به دروغ گفتن روي مي آورد؛ عملي که بعضي از والدين ناآگاهانه آن را انجام مي دهند.

** دروغ گويي نشانه اغتشاش دروني و نبود امنيت رواني در کودک است، وقتي که فرد کودک يا بزرگسال خود را در معرض خطر يا تهديد ببيند اگر شيوه صحيح با آن را نداند، به اشتباه سعي مي کند با دروغ گفتن احساس امنيت و آرامش پيدا کند.

** گاهي کودک احساس عزت نفس نمي کند و درد حقارت باعث مي شود براي ترميم شخصيت خود دروغ بگويد. در واقع آنچه در دروغگويي کودکان مايه نگراني است اين است که شخصيت واقعي کودک را به يک شخصيت غيرواقعي تبديل مي کند. در چنين شرايطي زمينه بروز اختلالات شخصيتي و ناسازگاري هاي اجتماعي در کودک ايجاد مي شود و سلامت رواني وي به خطر مي افتد. طبيعي است که نمي توانيم نقش محيط اجتماعي را در شکل گيري شخصيت کودک ناديده بگيريم زيرا کودک از همه سو تحت تاثير محيط پيرامون و الگوهايي است که در مقابل او قرار دارند. اگر والدين الگوي خوبي نباشند و در مقابل کودک دروغ بگويند، طبيعي است که کودک مانند آن ها رفتار خواهد کرد.

** گاهي بچه ها براي آزمودن والدين دروغ مي گويند تا واکنش آنها را بسنجند. در چنين مواقعي لازم است والدين به جاي نشان دادن واکنش تند و شديد، تلاش کنند تمرکز کودک را از روي موضوع دروغگويي به راستگويي معطوف کنند.

** گاهي اوقات هم ، کودکان براي بدست آوردن چيزي که مي خواهند و يا وقتي مي دانند کار اشتباهي کرده اند براي آنکه تنبيه نشوند دروغ مي گويند.

چگونه تشخيص مي دهيد که فرزندتان دروغ مي گويد؟

اين س?الي نيست که به راحتي بتوان جواب داد به خاطر اينکه بچه ها با يکديگر فرق دارند. چندين راهنمايي وجود دارد:

1) به چهره آنان نگاه کنيد وقتي آنان واقعيت را مي گويند آرامش دارند در صورتيکه بسياري از بچه هاوقتي دروغ مي گويند عصبي و ناراحت هستند.

2) ساده بودن گفتار :دروغ تمرين شده و با آب و تاب گفته مي شود.

3) منطقي بودن: دروغ به دروغ بيشتري براي پشتيباني شدن نياز دارد بنابراين با هم تناقض پيدا مي کنندو بي مفهومند .

چه کنيم؟

اولين گام براي مقابله با دروغگويي کودکان افزايش اطلاعات و آگاهي ما به عنوان والد است. لازم است درباره رفتارهاي کودک و دلايل دروغگويي اش آگاهانه تصميم گرفت. هرگز نبايد کودک را دروغگو خطاب کرد. اين القاب منفي باعث از دست رفتن اعتماد به نفس وي مي شود و او را به سمت دروغگويي بيشتر ترغيب مي کند. لازم نيست بگوييد اين چندمين بار است که دروغ مي گويي. کافي است بفهميد که کودکتان بدون اعتراف به دروغگويي، دروغ گفته است. اگر مي دانيد دروغ گفته است از او نخواهيد اعتراف کند. اين کار او را جري تر مي کند.

اگر درباره فرود آمدن يک بالگرد در خيابان حرف مي زند از او درباره چگونگي هدايت بالگرد و ... بپرسيد. به تصورات ذهني او پر و بال بدهيد نه اين که او را متهم به دروغگويي کنيد. همچنين او را به دروغگويي تشويق نکنيد. اگر کاري که خواسته بوديد انجام نداده است درباره آن سوال نکنيد تا مجبور به دروغ گفتن نشود. کافي است تذکر بدهيد که کارش را هنوز انجام نداده است.

بيان ارزش صداقت بهتر از تکرار مضرات دروغگويي است، به کودک اجازه دهيد لذت راستگويي را بچشد تا مزه تنبيه دروغگويي را، همچنين بگذاريد احساسات خود را به هنگام انجام رفتار درست يا نادرست به زبان بياورد در اين صورت شما بهتر مي توانيد ريشه دروغگويي وي را شناسايي کنيد.

وقتي صداقت دشوار است

مهم است که بدانيد چرا کودک دروغ مي گويد:

شايد درباره نمره اش دروغ مي گويد زيرا احساس مي کند تحت فشار قرار مي گيرد و از ترس عواقبي که نمرات پايين به دنبال دارد، واقعيت را پنهان مي کند. بنابراين او قرباني رفتار نادرست والدين خود شده است. اگر متوجه اين وضعيت شديد با او صحبت کنيد و درحالي که همه جانبه از او حمايت مي کنيد، دلايلش را بشنويد. در اين جا هر دو بايد تغيير رفتار دهيد.

تاثير مستقيم والدين بر گرايش کودکان به دروغگويي يا راستگويي

واکنش شديد و تند والدين در مواجهه با دروغگويي کودک باعث مي شود کودک نقطه ضعف والدين را پيدا کند و با شناخت حساسيت والدين نسبت به اين موضوع، از دروغ براي جلب توجه آنها استفاده کند. در بعضي موارد اين والدين هستند که کودکان را تشويق به دروغ گفتن مي کنند. ارائه واکنش غيرمنطقي و تند نسبت به دروغگويي يا خيال پردازي کودک، ارائه ندادن الگوي مناسب، پنهان کاري در مقابل کودک، ناآگاهي نسبت به تاثير گفتار والدين بر کودک، باعث مي شود کودک از آن به عنوان حربه اي براي توجيه رفتارهاي خود و رسيدن به اهدافش استفاده کند.

منابع: خراسان نيوز/سايت برترين ها