روياي شيرين در اتاق خواب مامان

روياي شيرين در اتاق خواب مامان

مجموعه: روانشناسي کودکان

آنقدر خسته هستيد که نمي توانيد واکنشي نشان بدهيد و تا صبح کودکتان که پاهايش لاي موهايتان فرورفته است را تحمل مي‌کنيد!

روياي شيرين در اتاق خواب مامان

کودک را به اتاق خوابش مي‌بريد. چراغ خوابش را روشن مي‌کنيد، کمي با هم حرف مي‌زنيد، کتاب مي‌خوانيد، به همه بهانه‌هاي کودک جواب مي‌دهيد، برايش آب مي‌آوريد. بالش‌اش را مرتب مي‌کنيد و بالاخره با کلنجار بسيار کودکتان مي‌خوابد. هنوز مدت زيادي نگذشته است که در اتاق خودتان صداي پاهايش را مي‌شنويد و در خواب و بيداري متوجه مي‌شويد مثل هميشه او، خودش را به تخت خواب شما دعوت کرده است. آنقدر خسته هستيد که نمي توانيد واکنشي نشان بدهيد و تا صبح کودکتان که پاهايش لاي موهايتان فرورفته است را تحمل مي‌کنيد!

بسياري از پدر و مادرها همين مشکل را با کودکان خردسال و حتي دبستاني شان دارند. در واقع بسياري از پدر و مادرها بدون توجه به تنظيم عادت خواب نوزاد و با سهل‌انگاري درباره خواب کودک و به اميد اينکه وقتي بزرگتر شود مشکلات خواب حل مي‌شوند اين بحران را ايجاد مي‌کنند. کودک سه ساله تان به اتاق شما مي‌آيد و مي‌گويد: «تشنمه»، «دلم برات تنگ شده»، «مي‌شه امشب پيشت بخوابم؟»، «من مي‌ترسم»، «تو اتاقم صدا مياد»، «من مريضم»، «خوابم نمي‌بره»، «من تو اتاقم تنهام»... واکنش شما در نيمه‌هاي شب وقتي غرق خواب هستيد چه مي‌تواند باشد جز اينکه او را به آغوش بگيريد و بخوابيد؟

حالا بايد در اين شرايط چه کنيد؟ چگونه مي‌توانيد به کودکتان بياموزيد بدون ترس و اضطراب در اتاق خواب خودش بخوابد و هر شب با بهانه‌هاي متفاوت به اتاق خواب شما نيايد؟

اين نکات آموزشي به شما کمک مي‌کنند تا به کودکتان ياد بدهيد بدون ترس در اتاق خوابش بخوابد:

چيدمان اتاق خواب کودک را با سليقه کودک و متناسب با سن و سالش طراحي کنيد. از کودک براي چيدمان اتاق خواب کمک بگيريد. اجازه بدهيد خودش مدل تخت خواب، پرده و فرش را انتخاب کند و يا محل قرار گرفتن تخت و اسباب بازي‌ها را تعيين کند. ممکن است بعضي از خواسته‌هاي کودک نامعقول يا غيرعادي باشند. مهم نيست که چيدمان اتاق از نظر شما خوب نباشد. حداقل براي مدت کوتاهي اجازه بدهيد اتاق خواب کودکتان آنطوري باشد که خودش علاقه دارد. هدف اصلي شما بايد اين باشد که کودکتان عاشق اتاق خودش بشود و از ماندن در اتاق لذت ببرد.

به اندازه تخت خواب دقت کنيد. بعضي از پدر و مادرها بدون توجه به نياز کودک، او را در تخت خوابي بزرگ يا بسيار کوچک قرار مي‌دهند. شايد بعضي از کودکان از داشتن تخت خواب بزرگ لذت ببرند. اما ممکن است تخت خواب بزرگ، کودک را بترساند. مناسب ترين تخت خواب براي کودکان خردسال و دبستاني، تختي است مابين تخت نوزادي و تخت نوجوان. تخت خواب‌هاي کودکان معمولا طراحي‌هاي متفاوتي مثل ماشين يا قصر دارند. مطمئن شويد که تخت خواب کودک راحت باشد. تشک مناسبي دارد و کودک دوستش داشته باشد.

عادت‌هاي خواب جالب بسازيد. نيازي نيست که عادت‌هاي خواب خيلي خاص و جزيي باشند اما بايد براي کودک جالب و دوست داشتني باشند. کودکتان بايد مشتاق انجام دادن آنها باشد و شب‌هايش خاطره‌انگيز و متفاوت باشند. مثلا ممکن است خواندن يک کتاب مورد علاقه در محل خاصي از اتاق خواب براي کودکتان بسيار جالب باشد يا دوش گرفتن، گوش کردن به يک موزيک و خوردن يک خوراکي موردعلاقه و سپس مسواک زدن به همراه آواز خواندن، دعا کردن، حرف زدن درباره اتفاقات روزانه و آداب بوسيدن و به آغوش گرفتن همگي مي‌توانند بخشي از عادات خواب کودک شما باشند. حتما آداب خوابيدن را رعايت کنيد زيرا اين آداب براي کودکتان قوانين نانوشته‌اي خواهند بود که هم او را براي يک خواب آرام و بدون ترس آماده مي‌کند و هم او را کودکي قانونمدار مي‌کند.

به طور معمول يک دوش آب گرم، کودک را براي خواب آرام آماده مي‌کند. اما اگر احساس مي‌کنيد بعد از دوش گرفتن کودکتان پرانرژي و هشيار مي‌شود اين عادت خاص را کنار بگذاريد.

در اتاق خواب کودک نخوابيد و اگر کنارش دراز مي‌کشيد بعد از مدت کوتاهي بلند شويد. کودک نبايد تصور کند که هميشه يک نفر بايد در کنار او خوابيده باشد. يکي از دلايل ترس‌هاي شبانه کودکان اين است که آنها ابتدا در آغوش پدر يا مادر به خواب مي‌روند اما بعد در خواب احساس مي‌کنند تنها مانده‌اند.

براي کودک قانون تعيين کنيد و انتظارات معقول داشته باشيد. به او بگوييد «امشب تو اتاقت مي‌خوابي و هيچ عذر و بهانه‌اي قبول نيست». اين روش بسيار کمک کننده است. مثلا يادآوري کنيد که او ديگر به مهد کودک مي‌رود و شما از او توقع داريد تا هر شب در اتاق خوابش بخوابد زيرا همه کودکان در اين سن از پدر و مادر شان جدا مي‌شوند و تنهايي مي‌خوابند. بگوييد«براي يک کودک چهار ساله اين يک امتياز خاصه که خودش تنهايي بخوابه و حالا که اينقدر بزرگ شدي مي‌توني به يکي از عروسکات اجازه بدي تا کنارت بخوابه و تو مراقبش باشي.»

در برابر گريه و زاري کودک تسليم نشويد. اگر کودکتان گريه يا التماس کند و شما هم تسليم شويد او برنده مي‌شود. به او بگوييد شما براي بوسيدن، به آغوش گرفتن و بحث و خواهش تمناي بيشتر بي‌حوصله و خسته هستيد. اگر کودکتان به اتاقش بر نگشت بدون بحث او را به اتاقش ببريد. ضعف نشان ندهيد و تسليم نشويد. مطمئن باشيد هر بار که تسليم شويد او را براي حربه‌هاي بعدي آماده مي‌کنيد.

حتي اگر خسته هستيد و يا غرق خوابيد، بلند شويد و کودک را به اتاق خودش بازگردانيد. قانون را يادآوري کنيد«تو بايد تو اتاق خودت بخوابي». بايد به خودتان، همسرتان و کودک کمي سختي بدهيد. اگر چند شب روي قواعد خواب پافشاري کنيد خواهيد ديد کودکتان چگونه براي خوابيدن استقلال پيدا مي‌کند.

جذابيت و آرامش  براي اتاق خواب کودک فراهم کنيد

ـ مي‌توانيد يک ماهي قرمز در اتاق کودک بگذاريد و به او تلقين کنيد در اتاقش تنها نيست.

ـ يک عروسک خرسي «مامان» يا «بابا» تهيه کنيد و به او بگوييد آنها مراقبش هستند.

ـ پتو و ملحفه‌هاي زيبا تهيه کنيد. اجازه بدهيد کودک خودش پتويش را انتخاب کند.

ـ براي شروع يک هديه در نظر بگيريد. مثلا برايش يک مسواک جديد بخريد. اگر او توانست يک شب را تنها در اتاقش بخوابد صبح روز بعد يک جايزه کوچک به او بدهيد.

ـ يک مهماني خواب برگزار کنيد. به اتاق خواب کودک برويد و در اتاقش قبل از خواب همگي يک خوراکي خوشمزه بخوريد يا باهم آواز بخوانيد. اجازه بدهيد تا کودک در شب با اتاقش آشنا شود.

ـ حتما قبل از خواب کودک را کمي به آغوش بگيريد و با جملات مثبت و تأکيدي آرامش کنيد. ترس‌ها را از کودک دور کنيد و يادآوري کنيد که پدر و مادرش مراقب و محافظ او هستند و شب‌ها به اندازه روزها خوب و آرامش بخش هستند.

نکات بيشتر

**ريشه ترس‌ها و نگراني‌هاي کودک از تنها خوابيدن در اتاقش را جستجو کنيد. از او بپرسيد آيا از چيزي مي‌ترسد؟چه احساسي در اتاق خوابش دارد؟ ترس کودکان از موجودات خيالي مثل هيولاي شب مي‌تواند يکي از دلايل ترس از تنها ماندن در اتاق خواب باشد. حتي کودکتان از تخيل آنچه در کتاب‌ها خوانده است، حيوانات جنگل مثل شير و ببر و گرگ و شنيدن قصه‌هاي معمولي مثل شنگول و منگول و از دست دادن پدر و مادر دچار اضطراب شبانه و بدخوابي شود. همچنين سايه اشيا مي‌توانند او را بترسانند. به همين دليل شما بايد دلايل ترس کودک از تاريکي و خواب را بفهميد و در گام بعدي ترس‌ها را از او دور کنيد.

** به او بگوييد که حيوانات جنگل هرگز نمي‌توانند وارد اتاق خوابش شوند. هيولا واقعي نيست و اگر فکر مي‌کنيد بعضي از قصه‌هاي خيالي مي‌توانند برداشت غلطي براي کودکتان ايجاد کنند آنها را نخوانيد.

شب‌ها قبل از خواب براي کودکتان شعر و ترانه بخوانيد و يا اگر کودکتان قوه تخيل بالايي دارد و تحت تاثير خيالاتش است از موجودات خيالي دوست داشتني مثل ستاره يا پرنده و فرشته نگهبان حرف بزنيد. آسمان پرستاره شب و نور ماه را نشانش بدهيد و فانتزي‌هاي مثبت و خوب کودک را تقويت کنيد و از غلبه خير بر شر و پيروزي فرشته بر ديو داستان بگوييد.

** اگر کودک از تاريکي شب مي‌ترسد يک چراغ خواب روشن کنيد و يک بار اشيا را در تاريکي نشانش بدهيد تا او مطمئن شود در تاريکي اشيا تغيير نمي‌کنند يا چيزي کم يا اضافه نمي‌شود.

**يک رايحه خوش مي‌تواند براي کودک آرامش بخش باشد. از اسپري‌هاي خوش بو کننده هوا يا عودهاي خوشبو استفاده کنيد.

**اگر کودکتان اسباب بازي خاصي دارد که دوستش ندارد و يا حتي از آن مي‌ترسد، آن را کنار بگذاريد. براي اينکه مطمئن شويد مي‌توانيد از کودک بپرسيد از کدام اسباب بازي يا عروسکش مي‌ترسد يا دوستش ندارد.

**يک ليوان آب در کنار تخت کودک بگذاريد يکي از بهانه‌هاي کودک براي بيرون امدن از اتاق خواب تشنگي است.

** قبل از خواب کودک را به ستشويي ببريد تا با آرامش بخوابد.

** ممکن است در پروژه جداسازي، کودک دچار شب ادراري نيز بشود. هرگز با عتاب و تحقير واکنش نشان ندهيد و اين شرايط را تحمل کنيد. حتما از او بپرسيد که چرا شب جايش را خيس کرده است.

**اگر کودکتان به مهدکودک مي‌رود، مي‌توانيد براي تشويق بيشتر از مربي‌هاي مهد کودک کمک بگيريد. آنها معمولا مي‌توانند با تشويق و آموزش کودک را ترغيب کنند تا براي استقلال خودش تلاش کند. يک هديه کوچک و مورد علاقه تهيه کنيد و بعد از اولين شب موفقيت آميز در مهدکودک و در حضور دوستانش به کودک هديه بدهيد. تاثير اين روش بي نظير است.

**اگر ترس‌هاي کودک اغراق آميز و نامعقول است پيش از برنامه ريزي براي جدا سازي با کمک يک روان پزشک و روانکاو کودک، ابتدا دلايل ترس را بشناسيد و درمانش کنيد.

**هرگز دو مورد خاص که مي‌توانند براي کودک بحران ساز باشند را همزمان اجرا نکنيد. مثلا اگر مي‌خواهيد کودک را از پوشک بگيريد يا وقتي او به تازگي به مهد يا مدرسه مي‌رود نبايد به فکر جداکردن اتاق خواب کودک باشيد. ابتدا بايد از آرامش روحي و حساسيت‌هاي عاطفي کودک مطمئن شويد و سپس قدم‌هاي بزرگ و تاثيرگذار را برداريد.

منبع : سلامت نيوز/تبيان