بيماري تيفوس چيست؟

بيماري تيفوس چيست؟

مجموعه: بيماري ها و راه درمان

بيماري تيفوس چيست؟

تيفوس يک بيماري مشترک بين انسان و حيوان است که تو سط شپش يا موش به انسان منتقل مي شود نوع شپشي آن بيشتر در مناطق سرد که ممکن است مردم در شرايط غير بهداشتي زندگي کنند و شپش هم فراوان باشد شايع است .

تيفوس شپشي در صورت بروز معمولا به صورت اپيدمي يا همه گيري ديده مي شود . نوع منتقله توسط موش از نوع شپشي خفيف تر بوده و به صورت آندميک ديده مي شومد. اين نوع از تيفوس بيشتر در مساکن انساني که موش زياد شايع است و بشتر در اواخر تا بستان و فصل پا ييز ديده مي شود .

عامل بيماري
عامل عفوني اين بيماري در تيفوس شپشي(همه گير)، ريکتز يا پروازکي و در تيفوس موشي ، ريکتز يا تيفي است .ريکتزياها باکتريهاي کوچکي هستند که انگل اجباري درون سلولي ميباشند. شکل ظاهري آنها بصورت ميله اي يا کروي است.

دوره کمون : اين دوره در هر دو نوع تيفوس بين ? تا ? هفته و معمولا ?? روز است.

دروه واگيري :بيماري تيفوس بطور مستقيم از يک شخص به شخص ديگر قابل انتقال نيست.

مخزن بيماري :مخزن ريکتزياها در تيفوس شپشي (همه گير)انسان و در تيفوس نوع موشي جوندگان مي باشند.حشره ناقل در تيفوس شپشي ،شپش و در تيفوس موشي ،کک مي باشد.

تيفوس شپشي (همه گير)
عفونت توسط شپش ( شپش بدن و شپش سر)آلوده از انسان به انسان منتقل مي شود .

چرخه ي انتقال چنين است
انسان / شپش/ انسان/ شپش

شپش از راه خونخواري از يک انسان بيمار در مرحله ي تبدار آلوده مي شود . ميکروب در لايه سلول هاي دستگاه روده اي شپش تکثير مي بابد و در روز ?-? در مدفوع شپش پيدا مي شود .

راههاي انتقال بيماري
انسان از راه گزش شپش آلوده نمي شود ، بلکه به يکي از راه هاي زير آلوده مي شود :

(?) خراشيدن پوست و تلقيح مد فوع آلوده شپش به خود
(?) کشتن شپش  آلوده بر روي بدن
(?) به احتمال استنشاق گرد و غبار يا مدفوع شپش آلوده .

شپش آلوده پس از ??-?? روز به علت آلودگي ميميرد ولي ممکن است قدرت حيات ريکتز يا در شپش مرده تا هفته ها حفظ شود. . در انسان ميکرب مي تواند بدون هيچگونه نشانه اي سالها به صورت عفونت پنهاني باقي بماند . بيماري مي تواند بعد ها به شکل خفيف بروز کند . اين نوع بازگشت تيفوس را به عنوان بيماري بريل – زينسر مي شناسد و ممکن است توسط شپش به ديگران سرايت کند. در تيفوس شپشي بيماران در مرحله تب و احتما لا ? تا ? روز بعد از طبيعي شدن درجه حرارت بدن قادر به آلوده کردن شپش هستند . شپشها معمو لا?-? روز بعد از خونخواري  آلوده کننده هستند .

ب) تيفوس آندميک يا موشي
يک بيمار ي مشترک انسان و جانوران است . مخزن عفونت موش است. در موش عفونت به شکل نا پيدا ، دراز مدت و غير کشنده است . انتشار عفونت بين موشها به وسيله ي کک موش (x.Cheopis) و به احتمال کک موش است . هرگاه يک کک موش- و در درجه ي نخست x.Cheopis سرگردان بماند ، انسان  راآلوده ميکند و سبب انتقال عفونت به انسان مي شود . و در عمل ، راه انتقال بيماري به انسان گزش کک موش نيست ،

علائم باليني
علائم باليني معمولا بصورت سردرد ، عرق ، تب و دردهاي عمومي تظا هر مي يا بد. در پنجمين يا ششمين روز بعد از بروز نشانه هاي بيماري دانه هاي قرمز رنگ اول در قسمت بالاي شکم و سپس در تمام بدن غير از صورت و کف دست و پا ظاهر مي گردد . معمو لا آ ثار مسمو ميت بسيار وا ضح بوده و بيماري بعد از ? هفته تب متوالي فرو کش کردن تب خاتمه مي يابد. ميزان کشندگي با افزا يش سن زياد مي شود و در صورت عدم درمان به ??تا?? درصد مي رسد. علائم تيفوس کنه اي مشابه تيفوس شپشي و خفيفتر از آن و ميزان کشندگي در اين نوع براي تمام گرو ههاي سني حدود يک در صد است.

درمان آنتي بيو تيکها ي انتخابي جهت درمان تيفوس معمو لا دا کسي سيکلين يا تترا سيکلين همراه کلرا مفنيکل خوراکي مي باشد.

پيشگيري و کنترل
?-  رعايت بهدا شت محيط و بهداشت فر دي ، بويژه استحمام و شستشوي مرتب لباسها
?- سم پاشي اماکن و لباسهاي آلوده با حشره کشهاي منا سب و يا هما هنگي سطوح بالا تر
?- گزارش تلفني و فوري موارد مشکوک
?- بعد از آنکه بيمار ، البسه و محل زندگي و تما سهاي خا نوادگي عاري از شپش يا کنه شدند نياز به جدا سازي بيمار نيست.
?- تمام افرا دي که با بيمار  تماس نزديک دا شته اند بايد به مدت ? هفته تحت نظارت قرار داده شوند.

تيفوس يک‌ بيماري‌ حاد تبدار ناشي‌ از باکتري (ريکتزيا) منتقله‌ از حشرات آلوده است‌. اين‌ بيماري‌ داراي‌ سرايت‌ فرد به ‌فرد نيست‌. اين‌ عفونت‌ ممکن‌ است‌ پوست‌، دستگاه‌ عصبي‌ مرکزي‌، لوله‌ گوارش‌ و عضلات‌ را درگير سازد.

به طور کلي چند نوع تيفوس داريم .تيفوس اپيدميک يا شپشي که عامل آن ريکتزيا پرووازکي مي باشد و شايعترين نوع تيفوس است . تيفوس آندميک يا تيفوس ککي‌ يا تيفوس موشي که عامل آن ريکتزيا تيفي است .

عامل بيماري تيفوس اپيدميک ريکتزيا پرووازکي (Rickettsia prowazekii) مي‌باشد. در سير اين بيماري ريکتزيا توسط شپش همراه با خون خورده شده و وارد سلول‌هاي اپي‌تليال شپش مي‌شود. در آنجا به سرعت رشد و تکثير نموده و باعث پاره شدن سلول‌هاي جدار معده شپش مي‌شود. سپس ريکتزيا وارد حفره معده مي‌شود و سرانجام به خاطر پاره شده سلول‌هاي آن خون به داخل هموسل (حفره عمومي بدن)مي شود. ريکتزيا همراه مدفوع شپش دفع مي‌شود که ماليدن يا خاراندن اين مدفوع روي زخم يا غشاي مخاطي ضعيف (مانند ملتحمه چشم)و يا حتي استنشاق گرد مدفوع خشک شده باعث ابتلاي انسان مي‌شود. بنابراين انسان از طريق مدفوع يا شپش له شده به بيماري مبتلا مي‌شود نه از طريق گزش شپش و انسان به عنوان مخزن بيماري تلقي مي‌شود.

شپش آلوده پس از ??-?? روز به علت آلودگي ميميرد ولي ممکن است قدرت حيات ريکتزيا در شپش مرده تا هفته‌ها حفظ شود. در انسان ميکرب مي تواند بدون هيچگونه نشانه‌اي سالها به صورت عفونت پنهاني باقي بماند . بيماري مي تواند بعدها به شکل خفيف بروز کند .

در تيفوس شپشي بيماران در مرحله تب و احتمالا ? تا ? روز بعد از طبيعي شدن درجه حرارت بدن قادر به آلوده کردن شپش هستند . شپشها معمولا ?-? روز بعد از خونخواري آلوده کننده هستند .

علايم و درمان
علائم معمولا تب ، لرز ، درد عضلاني ، درد شکمي ، سرفه ، سردرد ، بثورات پوستي ( راشهاي قرمز) بدون اسکار ، تهوع و استفراغ مي باشد . درمان با آنتي بيوتيک هايي نظير تتراسيکلين ، داکسي سيکلين يا کلرامفنيکل است . رعايت بهداشت فردي بسيار ضروري است .

شرح بيماري
تيفوس کنه اي ‌ يک‌ بيماري‌ حاد تبدار ناشي‌ از يک‌ باکتري‌ منتقله‌ از کنه‌هاي‌ آلوده‌. اين‌ بيماري‌ داراي‌ سرايت‌ فردبه‌فرد نيست‌. اين‌ عفونت‌ ممکن‌ است‌ پوست‌، دستگاه‌ عصبي‌ مرکزي‌، لوله‌ گوارش‌ و عضلات‌ را درگير سازد. در همه‌ سنين‌ ديده‌ مي‌شود ولي‌ در کودکان‌ و بزرگسالان‌ جوان‌ شايعتر است‌.

علايم‌ شايع‌
علايم‌ زير ?-? روز پس‌ از گزش‌ کنه‌ بروز مي‌کند:
تب‌ (اغلب‌ تب‌ بالا) همراه‌ لرز
بثورات‌ پوستي‌ قرمز که‌ از دست‌ و پا شروع‌ شده‌ و به‌ مچ‌ دست‌ و پا، ساق‌، تنه‌ و شکم‌ گسترش‌ مي‌يابند
سردرد
درد عضلاني‌ و ضعف‌؛ سفتي‌ پشت‌
تهوع‌ و استفراغ‌
گيجي‌؛ اغما

علل‌
باکتري‌ ريکتزيا که‌ در بدن‌ کنه‌ زندگي‌ مي‌کند. انسان‌ از طريق‌ گزش‌ کنه‌ معمولاً در فصل‌ بهار يا تابستان‌ مبتلا مي‌شود.

عوامل تشديد کننده بيماري
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري در محيط‌ باز در مناطق‌ آلوده‌ به‌ کن‌
تماس‌ با سگ‌ها

عواقب‌ موردانتظار
در اين‌ عفونت‌ اگر درمان‌ آنتي‌بيوتيکي‌ در مراحل‌ اوليه‌ بيماري‌ شروع‌ شود قابل‌ علاج‌ است‌.

عوارض‌ احتمالي‌
عفونت‌ مغزي‌
تشنج‌
نارسايي‌ کليه‌
هپاتيت‌
تيفوس‌ کنه‌اي‌ در صورت‌ عدم‌ درمان‌ اغلب‌ کشنده‌ است‌ (در اثر پنوموني‌ يا نارسايي‌ قلب‌

درمان‌
بررسي‌هاي‌ تشخيصي‌ ممکن‌ است‌ شامل‌ آزمايش‌هايي‌ نظير شمارش‌ سلول‌هاي‌ خون‌ و آزمون‌هاي‌ سرم‌شناسي)‌ (بررسي‌ سرم، مايع‌ خون‌ بدون‌ سلول‌هاي‌ آن) و نمونه‌برداري‌ پوست‌ باشد. سابقه‌ گزش‌ کنه‌ يا مسافرت‌ به‌ مناطق‌ آلوده‌ به‌ کنه‌ به‌ تأييد تشخيص‌ کمک‌ مي‌کند.
بيماران‌ داراي‌ بيماري‌ خفيف‌ ممکن‌ است‌ در منزل‌ تحت‌ مراقبت‌ قرار گيرند؛ عفونت‌هاي‌ شديدتر نيازمند بستري‌ در بيمارستان‌ است‌ (ممکن‌ است‌ حمايت‌ تنفسي‌ با دستگاه‌ تهويه‌ مکانيکي‌، تزريق‌ خون‌، تحت‌ نظر گرفتن‌ دقيق‌ از نظر عوارض‌ بيماري‌ نظير نارسايي‌ کليه‌ لازم‌ گردد.)
رعايت‌ بهداشت‌ دهاني‌ مناسب‌ مهم‌ است‌.

داروها
آنتي‌بيوتيک‌هايي‌ نظير تتراسيکلين‌، دوکسي‌سيکلين‌ يا کلرامفنيکل‌.
فعاليت در زمان ابتلا به اين بيماري
تا برطرف‌ شدن‌ تب‌ و ساير علايم‌ در بستر استراحت‌ نماييد.

رژيم‌ غذايي‌
رژيم‌ خاصي‌ نياز نيست‌. بيمار خيلي‌ بدحال‌ ممکن‌ است‌ نيازمند تغذيه‌ وريدي‌ باشد. در ساير بيماران‌ رژيم‌ غذايي‌ به‌صورت‌ وعده‌هاي‌ متعدد کم‌حجم‌ ممکن‌ است‌ لازم‌ باشد.

درچه شرايطي بايد به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما يا يکي‌ از اعضاي‌ خانواده‌ تان داراي‌ علايم‌ تيفوس‌ کنه‌اي‌ باشيد.
اگر دچار علايم جديد و غيرقابل توجيه شده ايد‌. داروهاي‌ تجويزي‌ ممکن‌ است‌ با عوارض‌ جانبي‌ همراه‌ باشند.

منبع:pezeshkan.org