بيماري ترومبوز وريدهاي عمقي

بيماري ترومبوز وريدهاي عمقي

مجموعه: بيماري ها و راه درمان

بيماري ترومبوز وريدهاي عمقي

ترومبوز وريدهاي عمقي زماني رخ مي دهد که خون درسطح لايه هاي داخلي وريدهاي (سياهرگها) عمقي لخته مي شود که معمولا اين حالت در پاها اتفاق مي افتد. اين لخته ها خطرناک هستند به اين دليل که ممکن است شکسته شوند ، وارد جريان خون شده و شريانهاي (سرخرگها) بزرگ و مهم به ويژه شريانهاي ريه را مسدود کنند و منجر به صدمه دائمي يا مرگ شوند. اين اختلال در اغلب موارد در خانمها و در سنين بالاي 40سال رخ مي دهد.

علل و عوامل :
زماني که خون درون وريدهاي عمقي پاها، آهسته تر از زمان معمول حرکت مي کند يا زماني که فاکتورهايي وجود دارند که تمايل خون به لخته شدن را افزايش مي دهند و يا مواردي که لايه داخلي وريدها دچار آسيب شده باشد، ترومبوز وريدهاي عمقي رخ مي دهد.

عوامل تاثيرگذار در بروز اين اختلال شامل موارد زير است :
1-  زماني که به مدت طولاني در حالت نشسته قرار مي گيريد مثل پروازهاي هوايي طولاني مدت ( بيشتر از 4ساعت)

2- صدمات مثل شکستگي هاي لگن و ران

3-  جراحي هاي بزرگ مثل جراحي هاي استخوان و مفاصل

4-محدوديت حرکتي يا ناتواني در راه رفتن به دليل بيماري و يا هرگونه مشکل سلامتي

5- بيماريها از جمله برخي سرطانها، بيماريهاي قلبي و واريس

6-برخي از داروها از جمله قرصهاي پيشگيري از بارداري

7- سيگار کشيدن

8- چاقي

9- حاملگي

علائم و نشانه ها :
تقريبا نيمي از بيماران مبتلا به ترومبوز وريدهاي عمقي تا زماني که رگهاي بزرگ و اصلي مسدود نشود، هيچ علامتي ندارند در اين موقعيت علائم به شرح زير مي باشد :
    افزايش دماي پا
    تورم يک طرف عضله پشت ساق پا، قوزک، ران و از قوزک به پايين
    تب خفيف
    درد در پاها
    التهاب و قرمزي
    برجسته شدن رگهاي سطحي پا

در صورت حرکت لخته به سمت سرخرگهاي ريه و انسداد آنها ، علايمي مثل تنگي نفس – درد قفسه سينه و سرفه خوني نيز بروز مي نمايد .

تشخيص:
پزشک در مورد علايم و نشانه ها و همچنين سابقه بيماريها و داروهايي که مصرف مي کنيد از شما سوالاتي مي پرسد ، شما را معاينه مي کند و دور ساق هر دو پا را با هم مقايسه مي کند ؛ علاوه بر اين يک سري آزمايشات و بررسي ها براي تائيد تشخيص انجام مي شود مثل سونوگرافي، ونوگرافي (بررسي وريدهاي مشکوک) و سي تي اسکن ( وضعيت خونرساني به ريه را بررسي مي کند) .

درمان :
هدف از درمان ، جلوگيري از بزرگتر شدن لخته، پيشگيري از عوارض لخته مثل حرکت به سمت شريانهاي ريوي و بروز انسداد درآنهاُ، حل کردن لخته و جلوگيري از ايجاد لخته جديد مي باشد اقدامات زير به منظور دستيابي به اهداف درمان انجام مي شود :

تجويز داروهاي ضد انعقاد (رقيق کننده هاي خون) مانند هپارين، کلگزان و وارفارين : تجويز اين داروها بايد با احتياط و تحت نظارت تيم درمان صورت گيرد. در مدتي که داروهاي ضد انعقاد تجويز مي شود به منظور بررسي اثر دارو، آزمايشات خون(PTT، INR و پلاکت) به صورت منظم انجام مي شود. در مواردي که کلگزان تجويز مي شود نيازي به بررسي دوره اي آزمايشات وجود ندارد.

نکته : از کلگزان به منظور پيشگيري از بروز ترومبوز وريدهاي عمقي در بيماران پرخطر مانند افرادي که در معرض جراحي هاي بزرگ يا شکستگي هاي وسيع قرار گرفتند نيز استفاده مي شود

پس از شروع درمان با داروهاي ضد انعقاد، توصيه مي شود به مدت حداقل 2 هفته استراحت داشته باشيد که اين ممکن است عجيب به نظر آيد زيرا  بي حرکتي يکي از عوامل ايجاد لخته است اما نکته اينجاست که زماني که داروها تجويز مي شوند خطر تکه تکه شدن لخته و حرکت آنها به نقاط مختلف بدن وجود دارد و مي تواند باعث انسداد رگهاي اصلي و اختلال در خونرساني شود بنابراين به شما توصيه مي شود در طول درمان استراحت داشته باشيد و پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهيد ( در چند روز اول درمان و تا زماني که آزمايشات نشاندهنده عملکرد مطلوب داروها باشد ، ترجيحا استراحت مطلق توصيه مي شود ).

پس از گذراندن دوره حاد و زماني که بيمار شروع به راه رفتن مي کند، پوشيدن جورابهاي واريس به منظور بهبود بازگشت خون وريدي و کاهش التهاب توصيه مي شود. اين جورابها که غالبا از جنس لاستيک هستند بايد شبها بيرون آورده شوند و صبح قبل از خارج شدن از تخت و آويزان شدن پا، دوباره پوشانده شوند. رعايت نحوه صحيح استفاده از جورابهاي الاستيک براي رسيدن به هدف موردنظر الزامي است.

به منظور برطرف شدن درد داروهاي مسکن ممکن است تجويز شود.

مدت زمان استراحت با توجه به وسعت و محل ترومبوز بين 7-5 روز بعد از تشخيص است در زمان استراحت پاها را بالاتر از سطح قلب قرار دهيد.

پس از اتمام دوره استراحت، توصيه مي شود که راه رفتن را آغاز کنيد و از ايستادن و نشستن هاي طولاني مدت (بيش از 2ساعت) پرهيز کنيد.

در صورتي که بيمار به داروهاي ضد انعقاد پاسخ ندهد و لخته از بين نرود، درمان جراحي مدنظر قرار مي گيرد.

توصيه هاي لازم :
داروهاي ضد انعقاد را هر روز در زمان مشخص( مثلا بين 8 تا 9صبح) مصرف کنيد.

دست بندي تهيه کنيد که ليست داروهاي مصرفي برروي آن موجود باشد.

قبل از مصرف هر داروي جديد شيميايي و حتي گياهي، پزشک خود را مطلع کنيد به اين دليل که داروهاي زيادي وجود دارند که با عمل داروهاي ضد انعقاد تداخل مي کنند.

در صورتي که وارفارين مصرف مي کنيد از خوردن غذاهاي حاوي ويتامين کا(سبزيجات برگ سبز تيره مثل اسفناج و کاهو) خودداري کنيد.

بروز علايمي از قبيل ضعف، سردرد، سرگيجه، درد شديد معده، ادرار قرمز يا قهوه اي رنگ ، خونريزي از بيني و لثه ، مدفوع سياه رنگ ، عدم توقف خونريزي از بريدگي ها و زخم ها را گزارش کنيد.

در صورتي که اخيرا تحت درمان ترومبوز وريدهاي عمقي قرار گرفته ايد، پاهاي خود را ماساژ ندهيد چون باعث سست شدن لخته مي شود.

قبل از انجام هرگونه اقدام پزشکي يا دندانپزشکي، پزشک مربوطه را در جريان مصرف داروهاي خود قرار دهيد.

آزمايشات خون را به صورت منظم و طبق موعد مقرر انجام دهيد.

پيشگيري :
براي مدت زمان طولاني از نشستن خودداري کنيد. هنگامي که در حال مسافرت هستيد گاهگاهي پاهايتان را حرکت دهيد.
در صورت امکان، روزانه پياده روي هاي کوتاه مدت داشته باشيد.
در هنگام خواب، پاها را بالاتر از سطح بدن قرار دهيد تا بازگشت خون وريدي تسهيل شود.
ورزش هاي پا براي جلوگيري از تجمع خون در پا کمک کننده است.   
منبع:namazi.sums.ac.ir